سوگیری وضع موجود چیست؟ در این مطلب در مورد این موضوع که در بحث اقتصاد رفتاری مطرح می شود صحبت می کنیم و شما را با همه جوانب و زوایای آن آشنا می کنیم.

سوگیری وضع موجود

سوگیری وضع موجود تمایل و ترجیح ما برای ماندن در شرایط فعلی را توصیف می­‌کند، که در نتیجه منجر به مقاومت در برابر تغییر می­‌شود.

مایکل دانشجوی کالج است و برای شروع ترم جدید آماده می­‌شود. او قبل از شروع کلاس ها باید شهریه خود را بپردازد. کالج آنها بیمه پزشکی و دندان پزشکی دارد که دانشجویان به صورت خودکار در آن ثبت نام می‌­شوند، هزینه بیمه به صورت پیش فرض به مجموع هزینه های کالج اضافه می­‌شود.

البته که گزینه‌­ای برای انصراف از بیمه درمانی نیز وجود دارد که دراین صورت هزینه‌­های مایکل برای کالج کاهش می‌یابد. مایکل واقعا مطمئن نیست که آیا به آن بیمه نیازی دارد یا نه. ممکن است دانشجویان تحت پوشش بیمه یکی از والدین باشند. اما آن­ها در واقع به این مسئله فکر نمی­‌کنند و تمام شهریه را می­‌پردازند.

این نمونه­‌ای از سوگیری وضع موجود است، مایکل و دانشجویان کالج ترجیح می­‌دهند شرایط را همان­طور که هست پیش ببرند تا اینکه از بیمه درمانی انصراف بدهند. حالا وضعیت برعکس آن را فرض کنید؛ اگر بیمه درمانی در پیش فرض ثبت نام نبود، احتمالا دانشجویان کمتری تحت پوشش بیمه درمانی کالج قرار می‌­گرفتند.

این مثال دلیلی برای تعصب بر وضع موجود است، زیرا ما بیشتر تمایل داریم چیزها را همان­طور که هستند رها کنیم تا اینکه برای ایجاد تغییر از مسیر خود خارج شویم.

گزینه‌­های پیش فرض

درگیر بودن با سوگیری وضع موجود، نشان دهنده‌ ­این است که ما رویکردی سخت گیرانه که نیازمند تلاش باشد، برای تصمیم­‌گیری هایمان در پیش نمی­‌گیریم. در حالی که این کار  منابع ذهنی و شناختی ما را برای انجام وظایف دیگر خالی نگه می­‌دارد، این لزوما به این معناست که ما براساس استدلال صحیح تصمیم نمی­‌گیریم.

دراین حالت همیشه پایبندی به گزینه‌­های پیش فرض می­‌تواند باعث شود که فرصت­‌های بهینه را از دست بدهیم. مثال اول بحث را در نظر بگیرید، گزینه پیش فرض شامل اضافه شدن هزینه بیمه به شهریه کالج دانشگاه مایکل است و اکثر افراد آن را حذف نمی­‌کنند که این باعث از دست دادن مبلغی هست که می­‌توانستند آن را پس انداز کنند. ترجیح افراد به حفظ گزینه­‌های پیش فرض به جای گزینه­‌های جایگزین می‌­تواند عواقب قابل توجهی داشته باشد.

به عنوان مثال در شرایطی که از افراد برای مشارکت در اهدای عضو نظرسنجی می­‌شد، دو نوع فرم اهدای عضو بوده ­است:

در فرم اول این عبارت نوشته شده بود: اگر می‌خواهید اهدای عضو کنید، گزینه تیک را بزنید.

و در فرم دوم این­گونه نوشته شده بود: اگر نمی­‌خواهید اهدای عضو کنید، گزینه تیک را بزنید.

مردم در هر دو شرایط تیک را نزدند ولی در گروه اول احتمالا زندگی کمتری درحال نجات قرار خواهدگرفت. زیرا مردم به سختی گزینه فعلی را تغییر می­‌دهند و ترجیح می­‌دهند همان چیزی که وجود دارد باقی بماند، حتی اگر مسئله مربوط به اهدای اعضای بدن­شان باشد.

چرا سوگیری وضع موجود رخ می­‌دهد؟

روان­شناسی اجتماعی چندین توضیح برای سوگیری وضع موجود ارائه داده ­است، از مفاهیم مرتبط با این سوگیری، خطای زیان گریزی و پشیمان گریزی است، که در تصمیم گیری نقش مهمی دارند. علاوه براین وضع موجود، به این دلیل نگه‌داشته می­‌شود که تصمیم گیری را آسان می­‌کند، به ویژه در هنگامی که ما با حجم زیادی از گزینه­‌ها مواجه می­‌شویم.

زیان گریزی

زیان گریزی به این موضوع اشاره دارد که چگونه درد روانی که ما در هنگام از دست دادن متحمل می­‌شویم بیشتر از لذت روانی است که درهنگام به دست آوردن سود یکسان تجریه می‌­کنیم. این موضوع می­‌تواند تصمیمات ما را با جلوگیری از انتخاب سودمندترین گزینه به دلیل ترس از شکست مختل کند.

وقتی که ما باید بین گزینه­‌های پیش فرض و گزینه­‌های جایگزین انتخاب کنیم، وضعیت موجود به عنوان یک نقطه مرجع در نظر گرفته می­‌شود. وضع موجود آشناست، ما می‌دانیم که از آن چه انتظاری داریم، از سوی دیگر انتخاب جایگزین دارای ریسک است، و اینجاست که زیان گریزی و دوری از ضرر مطرح می‌­شود. هنگامی که دیگر گزینه های جایگزین را در نظر می­‌گیریم، به ضررهای احتمالی وزن بیشتری نسبت به سودهای بالقوه می­‌دهیم، و به این ترتیب ما نسبت به وضع موجود مغرضانه عمل می‌­کنیم.

پشیمان گریزی

این سوگیری نشان می­‌دهد که ما از پیامدهای منفی ناشی از یک عمل بیشتر افسوس می­‌خوریم تا از پیامدهای منفی ناشی از عدم اقدام به آن عمل. این موضوع به سوگیری وضع موجود کمک می‌­کند زیرا پایبندی به وضعیت موجود احتمال کمتری دارد که منجر به احساس پشیمانی شود. اغلب ما انحراف از وضع موجود را یک خطر می‌دانیم، ما معمولا تمایلی به اتخاذ تصمیم­های مخاطره آمیز نداریم، زیرا نگران ضررهای احتمالی یا پیامدهای منفی آن هستیم.

اگرچه سوگیری وضع موجود می­تواند باعث شود که ما تصمیمات ضعیفی بگیریم اما دلیلی وجود دارد که ما همچنان به آن پایبندیم؛ همیشه وقتی با یک انتخاب روبه رو می‌شویم، مشخص نیست که تصمیم درست چه می‌تواند باشد. دراین شرایط، سوگیری وضع موجود به ما کمک می‌­کند تا زمانی که تحت فشار هستیم دوباره به آن رجوع کنیم.

اضافه بار انتخاب

تحقیقات نشان می‌­دهد که سوگیری وضع موجود با تعداد گزینه­‌ها برای انتخاب همبستگی مثبت دارد. با افزایش تعداد گزینه‌هایی که باید از بین آن­ها انتخاب کنیم، احتمال اینکه درگیر سوگیری وضع موجود بشویم بیشتر است. این موضوع با مفهوم اضافه بار شناختی گره خورده­ است که نشان می­‌دهد مجموعه گزینه­‌های بیشتر مارا به سمت انتخاب­‌های نادرست‌تر سوق می­‌دهد.

برخی این سوگیری را نوعی اجتناب از تصمیم گیری درنظر گرفته­‌اند. وقتی ما با انتخاب­‌های زیادی روبه رو می­‌شویم و نمی­‌دانیم کدام گزینه می‌­تواند بهترین گزینه باشد، انتخاب گزینه پیش فرض می­‌تواند راهی برای فرار از استرس ناشی از تصمیم گیری باشد.

این یک استراتژی اساسی برای تصمیم گیری نیست، هرچند که می­‌تواند هنگام تصمیمات پیش­‌پا افتاده کمک کننده باشد. به عنوان مثال وقتی که برای خرید یک شوینده به فروشگاه می­‌روید، به جای بررسی تک تک گزینه­‌ها، انتخاب همان شوینده همیشگی ساده­ ترین راه است. این نه تنها باعث صرفه جویی در وقت شما می­‌شود، بلکه منابع شناختی شما را نیز آزاد می­‌کند و این امکان را می‌­دهد تا آ­نها را به تصمیمات مهم دیگر اختصاص دهید.

مطلب مرتبط:” سوگیری هزینه هدر رفته چیست؟ توضیح کامل”

اهمیت آگاهی از سوگیری وضع موجود

بسیار اهمیت دارد که ما از سوگیری وضعیت موجود آگاه باشیم تا بتوانیم تشخیص دهیم که چه زمانی از تصمیم گیری اجتناب می­‌کنیم و به سادگی گزینه­‌های پیش فرض را به دلیل زیاد بودن یا به دلیل تنبلی انتخاب می­‌کنیم. آگاهی ازین سوگیری می­‌تواند به ما کمک کند که خودمان را درجریان استفاده از آن قرار دهیم که از همان نقطه بتوانیم گزینه‌­های خود را دوباره ارزیابی کنیم و به نتیجه سودمندتر برسیم. این مسئله در تصمیم گیری­‌هایی که وزن بیشتری دارد، مانند اهدا عضو از اهمیت ویژه­‌ای برخوردار است.

هنگامی که بتوانید تشخیص دهید درگیر سوگیری وضع موجود هستید، می­‌توانید در جهت اجتناب از آن دست به اقدام بزنید، یکی از راه ها وقت گذاشتن برای بررسی دقیق تمام گزینه­‌ها است، نه صرفا توجه کردن به گزینه پیش فرض. در سطح سازمانی انتخاب گزینه‌­های پیش فرض به صورت بهینه و چارچوب­‌بندی یک پیش فرض غیربهینه تحت عنوان زیان، می‌­تواند بر تغییر رفتار به سمت دل­خواه تاثیر بگذارد.

کلام آخر

در این مطلب در مورد سوگیری وضع موجود صحبت کردیم. امیدواریم توانسته باشیم موضوع را برای شما روشن کنیم و جای هیچ ابهامی باقی نمانده باشد. از همراهی شما در خواندن این مطلب سپاسگزاریم.

حامد زرندی

مشاهده پروفایل

حامد زرندی هستم، استراتژیست رفتاری. در حال حاضر در دو بخش پروژه های اقتصاد رفتاری در بازاریابی و آموزش اقتصاد رفتاری فعالیت میکنم. پروژه های اقتصاد رفتاری در بازاریابی به دو قسمت، قیمت گذاری رفتاری و استفاده از اقتصاد رفتاری در کمپین های تبلیغاتی تقسیم می شود. در بحث آموزش هم، مباحث: قیمت گذاری رفتاری، اقتصاد رفتاری در بازاریابی و مفاهیم اقتصاد رفتاری را در سازمان ها آموزش میدهم.
حامد زرندی در متمم
حامد زرندی در علم نت
حامد زرندی در مدرسه بازاریابی
حامد زرندی در اینستاگرام