چرا ما نسبت به اجناسی که در زمان بی پولی میخریم احساس خوبی نداریم؟ چرا ما درمورد اجناسی که در زمان بی پولی می خریم هیجانات منفی را تحمل می کنیم ؟
اثر اخرین دلار به دوست نداشتن محصولات یا خدماتی اشاره دارد که باقیمانده بودجه مالی ما را به اتمام می رساند . در این مطلب در مورد اثر آخرین دلار و موضوعات پیرامون آن در بحث اقتصاد رفتاری صحبت می کنیم.
اثر آخرین دلار چیست؟
ما نسبت به اجناسی که هنگام خرید انها تحت فشار مالی قرار می گیریم کمتر احساس رضایت داریم.اثر اخرین دلار یا ” کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی “، برای خریدهایی اتفاق می افتد که حساب مارا خالی می کند؛ همچنین می تواند زمانی رخ دهد که خرید ما بودجه ای را که برای نوع خاصی از محصول یا خدمات اختصاص داده ایم کاهش دهد.
برای مثال فرض کنید بودجه شما برای شام در رستوران 150 دلار در ماه است ، حالا نزدیک پایان ماه شده و 40 دلار از آن بودجه
برای شما باقی مانده است ، شما تصمیم می گیرید برای شام با دوستان خود بیرون بروید. جمع دوستان شما تصمیم می گیرد به یکی از رستوران های مورد علاقه شما بروید و پول باقیمانده تان را صرف غذایی می کنید که همیشه آن را دوست داشته اید.
درپایان شام شما احساس رضایت کمتری به ان غذا نسبت به همیشه دارید، با وجود اینکه غذا همان غذای همیشگی بوده است.احساس منفی شما به این دلیل است که این شام در ذهن شما نشان دهنده اخرین تجربه خوشایند شما در این ماه است.
سوال این است که چرا این اتفاق می افتد؟ چون هیجانات منفی که همیشه با نداشتن پول برای ما تداعی می شوند را به این تجربه منتقل می کنیم.
ما به صورت ایده ال باید در هنگام خرید کردن بر اساس منطق عقلانی خود تصمیم بگیریم ، اما وقتی پای پول درمیان است خیلی
دشوار می شود که هیجانات خود را کنار بگذاریم.
اهمیت آگاهی از اثر آخرین دلار
آگاهی از اثر آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی)، حائز اهمیت است زیرا به این معناست که ما در مورد خریدهایمان تصمیمات منطقی نمی گیریم، چون بر
هیجانات ما تاثیر منفی می گذارد. اگر چه این موضوع ممکن است باعث شود ما در هنگام خرج کردن ته مانده حسابمان بیشتر تامل
کنیم، اما این اثر زمانی رخ می دهد که ما از قبل تصمیم به خرج کردن پول خود گرفته ایم و نتیجه آن ایجاد احساسی بد اما غیرضروری در مورد خریدمان می شود و به این معناست که ما نه تنها پول خود را خرج کرده ایم بلکه احساس منفی نسبت به خریدمان نیز داشته باشیم و از آن لذت نبریم.
در واقع ارزش یک دلار همواره یکسان است، تفاوتی نمی کند که اولین دلار حقوق ما باشد یا اخرین آن. هرچند اثر اخرین دلار
نشان میدهد که ما این طرز فکر منطقی را نداریم. در عوض با خرج کردن آخرین دلارمان درد بیشتری احساس میکنیم. پس از
چندین بار تجربه اثر آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی)، ممکن است اجازه دهیم احساسات ما بر نحوه خرید کردن ما تأثیر بگذارد، به این معنی که ممکن
است مستعد تصمیمات مالی غیرمنطقی باشیم.
تاثیرات اثر آخرین دلار
دو اثر مهم برای سوگیری آخرین دلار ذکر شده است:
آثار فردی
دل کندن از پول درهنگام خرید دردناک است اما درکنار آن ما معمولا احساسی همراه با لذت را درهنگام خرید تجربه می کنیم
و تا زمانی که این لذت از درد ناشی از خرج کردن پول بیشتر باشد احساس رضایت می کنیم .
اما در اثر اخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی) ما درد بزرگتری را در هنگام خرج کردن باقیمانده حسابمان تجربه می کنیم در نتیجه لذت کمتر و رضایت
مندی کمتری هم داریم و این بدان معناست که ما پول خود را برای خریدن چیزی خرج کرده ایم که احساس خوبی نسبت به آن
نداریم و این منطقی به نظر نمی رسد. باید توجه داشت که نارضایتی ما ربطی به آن محصول ندارد بلکه مربوط به زمانی است که ان محصول را خریده ایم.
اثر اخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی) همچنین نشان می دهد که ما نسبت به رفتار مصرفی خود ثابت قدم نیستیم که این به معنای انحراف از تصمیمات
اقتصادی منطقی است . زمانی که منبع مالی زیادی داریم ممکن است بیش از حد معمول خرج کنیم و زمانی که پول زیادی نداریم
خیلی سختگیرانه خرج کنیم .
کاهش منابع مالی بر رفتار مصرف کننده تاثیر می گذارد، به عنوان مثال افراد زمانی که به تازگی حقوق خود را دریافت کرده اند، محصولات غیرضروری می خرند و زمانی که بودجه آن ها رو به پایان است کالاهای مورد نیاز و ضروری خود را تهیه می کنند (کالاهایی که ضرورت خرید ندارد در مقابل کالاهایی که رو به اتمام است).
درواقع افراد به جای آن که هزینه ها را در نظر بگیرند، میزان بودجه خود را به عنوان نقطه مرجعی برای خرج کردن استفاده می کنند.
به این مثال ساده برای تاثیر نقطه مرجع بر حسابداری ذهنی دقت کنید: اگر از یک محصول 20 دلاری 5 دلار تخفیف بگیرید خوشحال تر میشوید یا از یک محصول 120 دلاری؟ اگر در 20 دلار، 10 دلار ضرر کنید بیشتر ناراحت میشوید یا در هزار دلار؟
تحقیقات نشان داده است که در هر دو مثال افراد گزینه اول را انتخاب می کنند در صورتی که در هر دو مورد به یک اندازه سود و ضرر دیدند (1) این عدم ثبات نشان دهنده فقدان تصمیم گیری منطقی است که مارا مستعد نتایج غیر بهینه می کند.
آثار سازمانی
اگر محصولاتی را که در هنگام به پایان رسیدن بودجه خود می خریم دوست نداشته باشیم، بعید است که دوباره آن محصول را
خریداری کنیم. در واقع ما احساسات منفی خود را به کالا نسبت می دهیم تا موقعیتی که باعث آن می شود که این امر می تواند اثر
منفی بر روی کمپانی هایی داشته باشد که محصولات یا خدمات آن ها را با نارضایتی می خریم.
فایده آگاهی از تاثیرات اثر آخرین دلار برای استراتژی های بازاریابی
آگاهی از اثر آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی ) در واقع می تواند برای استراتژی های بازاریابی مفید باشد. با دانستن این موضوع که اگر افراد در پایان بودجه مالی خود خرید کنند احتمال دارد احساس منفی نسبت به خرید خود داشته باشند، فروشندگان و بازاریابان می توانند زمان تبلیغات خود را با زمانی که اکثر مردم حقوق می گیرند یا پاداش دریافت می کنند هماهنگ کنند.
این زمان میتواند جمعه ای باشد که افراد فیش حقوقی خود یا معافیت مالیاتی(Tax returns) خود را دریافت می کنند. این امر به ویژه در هنگام جذب مشتریان جدید مهم است، زیرا شرکت ها می خواهند اولین تجربه آنها از محصولاتشان مثبت باشد، که همچنان مشتری آنها-باقی بمانند.
از آنجایی که خرید با آخرین بودجه باقی مانده برای افراد دشوار است، بازاریابان می توانند در این زمان از مشوق هایی مانند یکی
بخر، دوتا ببر (در ازای یکی دومی رایگان) یا قیمت های تخفیف دار استفاده کنند.
احساس اینکه معامله خوبی انجام شده است، به کاهش اثر آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی ) کمک می کند زیرا احتمال بیشتری وجود دارد که احساس کنیم محصول ارزش قیمتی را که برای آن پرداخت کرده ایم، داشته است. این استراتژی‌های بازاریابی میتوانند به شرکت‌ها کمک کنند تا گردش درآمدی ثابت‌تری داشته باشند، و به افراد نیزکمک می کند احساس بهتری نسبت به خرید خود داشته باشند و باعث ایجاد یک موقعیت برد-برد شود!
چرا اثر آخرین دلار اتفاق می افتد؟
چند نظریه رایج در مورد اینکه چرا اثر آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی ) رخ می دهد وجود دارد. همه ی آن ها با این فرض شروع می شود که ما به عنوان
انسان پول های خود را در دست بندی های متفاوت کدگذاری و سازمان دهی میکنیم.
برای مثال ما از نظر ذهنی تمایل داریم که منابع مختلف درآمدی خود مانند حقوق در مقابل پاداش کاری، را دسته بندی کنیم و در نهایت با هرکدام ازین دسته ها رفتار متقاوتی داشته باشیم، این رفتار به عنوان حسابداری ذهنی شناخته می شود و باعث می شود که ما تمام پول هایمان را به صورت یکسان ارزش گذاری نکنیم. ذهن ما پول را به روش بودجه بندی تقسیم می کند و پول های مختلف را به اهداف مختلف اختصاص می دهد.
از آن جایی که ذهن ما پول هایمان را به حساب های مختلف تقسیم می کند، مقدار پولی که برایمان می ماند بر نحوه ی خرج کردن
ما تاثیر میگذارد، زمانی که ما تازه فیش حقوقی خود را دریافت کرده ایم پول بیشتری نسبت به پایان ماه خرج می کنیم.
پولی که باقی می ماند نسبت به زمانی که ما منابع مالی بیشتری داریم به صورت متفاوت برنامه ریزی می شود، و ما از حسابداری ذهنی خود به عنوان یک نقطه مرجع در تصمیمات مربوط به خرید خود استفاده می کنیم. وقتی که بودجه ما رو به پایان است، این نقطه مرجع تغییر رویه می دهد.
در حالی که تحقیقات نشان می دهد که خرج کردن پول برای هر خریدی دردناک است، این درد در زمانی که بودجه ما رو به پایان است بیشتر میشود و در نتیجه بیشتر احتمال دارد که احساس منفی نسبت به خرید خود داشته باشیم چون درد بیشتری را با آن تداعی میکنیم.
چگونه از اثر آخرین دلار جلوگیری کنیم؟
اجتناب از اثر آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی ) دشوار است زیرا نمی‌توانیم از احساس درد ناشی از خرج کردن پول خلاص شویم واین درد زمانی تشدید
میشود که آخرین ذخیره مالی خود را خرج کنیم. آگاه بودن از اثر آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی ) مارا در شرایط مناسب تری قرار می دهد تا بتوانیم از احساس بد در مورد تصمیم گیری های مالی خود دوری کنیم.
خرید در زمان مناسب
برای مثال ما می توانیم خریدهای بزرگ یا مهم خود را زمانی انجام دهیم که بودجه زیادتری در اختیار داریم یا صبرکنیم تا حقوق بعدی خودرا بگیریم.
علاوه بر این چون ما پول های خود را در حساب های ذهنی متفاوت قرار می دهیم، میتوانیم از درآمد اضافی خود برای خرید های بزرگ یا غیرضروری یا نزدیک به پایان بودجه مالی خود استفاده کنیم. چون اگر پول را به عنوان یک پاداش در نظر بگیریم احتمال کمتری دارد که در هنگام خرج کردن آن دچار ناراحتی شویم.
بودجه بندی کلی تر
اگرچه نداشتن بودجه بندی ممکن است وضعیت اقتصادی مارا سخت کند اما داشتن یک بودجه بندی سخت گیرانه و محدود که
پول را به دسته بندی های مختلف تقسیم کند بیشتر باعث سوگیری اثر آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی ) می شود.
برای مثال اگر ما بودجه خود را برای مواد غذایی، لباس، سرگرمی، خرج ماشین، قبض تلفن و اجاره اختصاص دهیم، با 6 موقعیت مختلف رو به رو میشویم که در همه آن ها ممکن است اثر آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی ) را تجربه کنیم. ما با اخرین رسید فروشگاه در پایان ماه ، اخرین لباسی که خریدیم و اخرین شام خود قبل از تمام شدن پولمان این احساس نارضایتی را تجربه خواهیم کرد.
برای جلوگیری از این سوگیری می توانیم بودجه بندی کلی تری برای خرج های خود داشته باشیم، و در نتیجه فقط زمانی دچار سوگیری آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی ) می شویم که کل بودجه خود را خرج کرده باشیم و نه هر بخشی از آن را؛ بنابراین تعداد خرید هایی که ممکن است احساس بدی نسبت به آن ها پیدا کنیم کاهش می یابد.
تاریخچه اثر آخرین دلار
اثر آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی ) برای اولین بار در سال 2014 توسط رابین ساستر و اندرو گرشوف ویلیام بیردن محققان حوزه
کسب و کار مطرح شد. به دنبال علاقه آن ها به مطالعه در مورد سوگیری هایی که در تصمیم گیری های اقتصادی تاثیرگزار است،
آن ها کنجکاو شدند که بدانند چرا افراد احساس رضایتمندی کمتری نسبت به خریدهایی دارند که در زمان پایان بودجه خود انجام
میدهند پس آزمایش هایی انجام دادند.
چگونگی تاثیر وضعیت مالی در هنگام خرید با احساس رضایت از کالا یا خدمت خریداری شده
محققان مجموعه ای از آزمایش ها را برای درک اثر آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی ) ترتیب دادند.آن ها می خواستند بدانند چگونه وضعیت مالی یک فرد در هنگام خرید بر احساس او از آن خرید تاثیر می گذارد.
ارتباط میزان رضایت از خرید کالا و اتمام بودجه توسط آن
در ازمایش اول از شرکت کنندگان خواسته شد که تصور کنند که برای دیدن فیلم های دو دقیقه ای بلیط (credit) تهیه کرده اند که اعتبار هر فیلم 10 واحد بود. از آن ها خواسته شد با بلیط های خود سه فیلم دو دقیقه ای خریداری کنند.
اعتبار بلیط گروه کنترل 50 واحد بود، به این معنا که با خریدن سه فیلم اعتبار بلیط آن ها تمام نمی شد در حالی که اعتبار بلیط گروه آزمایش 30 واحد بود و آخرین خرید آن ها به معنای تمام شدن اعتبارشان بود.
شرکت کنندگان می توانستند قبل از دیدن هر فیلم ، عنوان آن را از بین 4 فیلم انتخاب کنند. قبل از شروع فیلم از آن ها خواسته شد که فکر میکنند از مقیاس 1تا 9 چقدر از دیدن فیلم لذت خواهند برد.
در ادامه از آن ها پرسیدند که چقدر با این جمله موافق هستید: ” من فکر میکنم این فیلم به اندازه اعتباری که برای آن خرج کرده ام ارزش دیدن دارد.”
آنها دریافتند که میزان رضایت در مورد فیلم سوم بسته به اینکه آن فیلم اعتبار بلیط آن ها را به پایان رسانده است یا نه به مقدار چشمگیری متفاوت بود.
به طور میانگین میزان رضایت از فیلم آخر در گروه آزمایش 44/4 و در گروه کنترل که هنوز 20 واحد از اعتبار بلیط آن ها باقی مانده بود، 66/5 شد.
سطح رضایتمندی بین دو گروه در مورد فیلم دوم و سوم اختلاف معناداری نداشت و به این معنا بود که نارضایتی گروه آزمایش از فیلم سوم به این سبب بود که خریدن آن فیلم باعث تمام شدن بودجه آن ها شده است. آ نها این سوگیری را اثر آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی ) نامیدند که زمانی رخ میدهد که بودجه مالی یک فرد رو به اتمام است.
ارتباط میزان رضایت ازخرید کالا با دشواری کسب درآمد برای آن: مفهوم اثر درآمد (کسب پول)
ساستر گرشاف و بیردن بعد از اولین آزمایش خود به این موضوع پرداختند که درد ناشی از پرداخت پول تا چه اندازه می تواند در
سوگیری آخرین دلار نقش داشته باشد. آن ها دریافتند که وقتی به دست آوردن پول دشوار تر باشد در نتیجه ناراحتی ناشی از خرج
کردن آن نیز بیشتر است و در نتیجه سوگیری آخرین دلار تاثیر بیشتری بر روی فرد دارد.
مشابه مطالعه ای که ذکر شد، محققان به شرکت کنندگان گفتند که باید تعدادی فیلم ها را به عنوان بخشی از یک جشنواره فیلم
آنلاین تماشا کنند. این بار، به جای اینکه به طور تصادفی به آنها اعتبار اختصاص داده شود، به شرکت کنندگان گفته شد که باید
تکالیفی را انجام دهند که به کمک آن ها میتوانند اعتبار کسب می کنند.
شرکت‌کنندگان در گروه کنترل باید سه مورد از این تکالیف خسته کننده را انجام می‌دادند که 30 واحد اعتبار به دست آوردند. و شرکت کنندگان در گروه آزمایشی فقط در ابتدا دو کار راانجام دادند و 20 واحد برای آنها در نظر گرفته شد. پس از انجام وظایف، از شرکت کنندگان در مورد سختی تکالیف سوال شد. و بعد از آن شرکت کنندگان دو گروه در یک پروسه همسان به انتخاب فیلم پرداختند که هر کدام 10 واحد اعتبار داشت.
شرکت کنندگاندر گروه ازمایش بعد از دیدن دو فیلم اعتبار بلیطشان به اتمام رسید و برای کسب 10 واحد دیگر به آن ها تکلیف دیگری ارائه شد. سوالی مشابه پژوهش قبلی از ان ها پرسیده شد که “آیا این فیلم به اندازه اعتباری خرج کرده ام ارزش دیدن داشت یا نه؟ “
محققان دریافتندکه زمانی که افراد برای دریافت اعتبار مجبور به انجام تکلیف سوم بودند میزان سختی و آسانی تکلیف بر میزان رضایت آن ها از فیلم سوم تاثیر داشت.
آنها دریافتند که زحمت ودشواری بیشتر در هنگام کسب پول یا درآمد، بر اثر آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی ) تاثیر برجسته دارد. آنها براین باور بودند که ناراحتی ناشی از پرداخت پول زمانی زیادتر می شود که افراد می دانند برای کسب دوباره آن پول باید سخت تر کار کنند و به طور مشابه زمانی که جایگزینی آن بودجه راحت تر باشد افراد کمتر دچار اثر آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی ) می شوند.
ارتباط میزان رضایت از خرید کالا با روش پرداخت برای آن کالا (تاخیر در پرداخت)
روش پرداختی که هنگام خرید استفاده میکنیم میتواند بر نحوه خرج کردن پول و همچنین احساس ما در مورد آن خریدها تأثیر
بگذارد. در مصاحبه ای، رابین ساستر، یکی از محققانی که اثر آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی ) را ابداع کرد، در مورد اینکه چگونه پرداخت با کارت های
اعتباری ما ممکن است اثر آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی ) را افزایش دهد، صحبت کرد.
او معتقد است که وقتی افراد از طریق کارت های اعتباری خرید می کنند درد و ناراحتی زیادی را متحمل نمی شوند که به آن اثر غیرنقدی میگویند، از آنجایی که استفاده از کارت اعتباری پرداخت ما را به تاخیر می اندازد، ما از خرید خود لذت می بریم.او از مثال استفاده از کارت های اعتباری در تعطیلات بدون نگرانی برای پرداخت استفاده کرد.
اما ساستر میگوید که قبض های ما وقتی به دستمان می رسد که معمولا در آخر ماه است و با تمام شدن بودجه مان همزمان می شود، تعطیلات ممکن است هفته ها قبل تمام شده باشد به این معنا که لذت ناشی از آن دیگر فکری دور از ذهن باشد و حالا پرداخت هزینه های سفر همزمان با اتمام بودجه این ماه شده است.
ما احتمالاً احساسات منفی خود را در مورد از دست دادن پول به میزان رضایت خود از تعطیلات منتقل می کنیم. اگر هزینه سفر را فورا پرداخت کنیم، احتمال کمتری دارد که دچار سوگیری اثر آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی ) بشویم زیرا لذت ناشی از سفر بر ناراحتی پرداخت هزینه های آن غلبه می کند.
پیشنهاد می شود که برای جلوگیری از انتقال احساسات منفی ناشی از تمام شدن پول خود بر لذت سفر یا خرید، بهتر است که پرداخت را فورا بعد از خرید انجام دهیم تا احساس مثبت همراه با آن تداعی شود.
ارتباط میزان رضایت از خرید یک کالا با نوع آن کالا
در هنگام محدودیت مالی نوع محصول بر رضایت ما از محصول تاثیرگذار است و باعث کاهش یا افزایش اثر آخرین دلار(کاهش رضایت از خرید در هنگام بی پولی ) میشود.فرض می شود که افراد در هنگام محدودیت مالی ترجیح به خرید یک کالای فیزیکی دارند تا خرید یک خدمت یا تجربه.
در آزمایشی افراد به صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند، از هر گروه خواسته شد که فرض کنند 130 دلار پول دارند و براساس لیستی که در اختیار آن ها قرار می گیرد باید تا اخر ماه پول خود را خرج کنند، در آخر ماه برای یک گروه 88 دلار و برای گروه دیگر 10 دلار باقی میماند؛ سپس هر گروه به دو دسته تقسیم شدند. از نیمی از افراد خواسته شد که 10 دلار برای خرید یک کفش و گروه دیگر 10دلار برای دیدن یک فیلم بپردازند.
بعد از اتمام از افراد در مورد میزان رضایتشان از کالایی که خریده بودند یا فیلمی که دیده بودند سوال پرسیده شد. نتایج نشان داد که افراد گروه دوم (که بودجه شان صفر شده بود) بسته به نوع محصولی که دریافت کرده بودند، میزان رضایتشان متفاوت بود.
افرادی که کالای فیزیکی دریافت کرده بودند رضایت بیشتری نسبت به افرادی که فیلم دیده بودند (تجربه) داشتند، این آزمایش نشان میدهد که علاوه بر میزان بودجه باقی مانده نوع کالایی که خریداری می شود یا خدمتی که دریافت می شود نیز بر میزان رضایت از کالا و سوگیری آخرین دلار موثر است.
آگاهی ازین مسئله به فروشنده کمک می کند تا بداند در هر بازه زمانی چه محصولی ارائه دهد.
خاتمه
در این مطلب در مورد اثر آخرین دلار،دلایل ایجاد و چگونگی اجتناب از آن به تفصیل صحبت کردیم. امیدواریم این مطلب برای شما آگاهی بخش بوده باشد و بتوانید از آن استفاده کنید. از همراهی شما سپاسگزاریم.
مراجع:
- Soster RL, Gershoff AD, Bearden WO. The Bottom Dollar Effect: The Influence of Spending to Zero on Pain of Payment and Satisfaction. Journal of Consumer Research. 2014;41(3):656-77.
- Kim J, Park H, Kim J. Effect of Product Type on Product Satisfaction in Account Depletion Situation —Attenuating the “bottom dollar effect”—. 日本心理学会大会発表論文集. 2017;81:3C-019-3C-.
حامد زرندی هستم، استراتژیست رفتاری.
در حال حاضر در دو بخش پروژه های اقتصاد رفتاری در بازاریابی و آموزش اقتصاد رفتاری فعالیت میکنم. پروژه های اقتصاد رفتاری در بازاریابی به دو قسمت، قیمت گذاری رفتاری و استفاده از اقتصاد رفتاری در کمپین های تبلیغاتی تقسیم می شود.
در بحث آموزش هم، مباحث: قیمت گذاری رفتاری، اقتصاد رفتاری در بازاریابی و مفاهیم اقتصاد رفتاری را در سازمان ها آموزش میدهم.
حامد زرندی در متمم
حامد زرندی در علم نت
حامد زرندی در مدرسه بازاریابی
حامد زرندی در اینستاگرام
